برخی از افراد وقتی به یک خسارتی یا مشکلی می رسند می گویند چشم خوردیم یعنی این که ما هیچ خطایی نکردیم ، ایرادی نداشتیم ، دیگری چشم دیدن ما را نداشت ، خدا آن نعمت را از ما گرفت در واقع در خسارت ها ، اول خود را از هر گناهی تبرئه می‌کنند ، و سزاواری خسارت پیش آمده را از حسادت دیگران می بینند ، باید توجه داشت وقتی این نگاه << بد بینی نسبت به دیگران >> در آن ها شدت می گیرد ، دچار نوعی بیماری روحی ، در زندگی اجتماعی ، و مراودات با همنوعان می شوند ، فارغ از این که ممکن است علت خسارت ، رفتار خود باشد پس بدرستی که خداوند در قرآن سوره شورای ، آیه ۳۰ می فرماید :
{ و هر مصیبتی به شما برسد به سبب چیزی است که کسب کرده است دست های شما و در می گذرد ( خدا ) از بسیاری ( گناهان)}
عده‌ای در فرار از خسارت ها به خرافات ، مثل زدن زنجیره ای از نخ با دانه‌هایی از نمک یا مهره هایی بنام بابا غوری در مکان هایی از منزل یا محل کار ، با اعتقاد به این که مراجعه کننده وقتی که چشمش به این می افتد زهر چشمش گرفته می‌شود و ما از خسارت حسادت او در امان می مانیم روی می آورند ، جالب است بدانیم : حلیمه سعدیه دایه رسول اکرم صلی الله علیه و آله می گوید : وقتی حضرت محمد ( ص ) سه ساله شد ، روزی به من گفت ( مادر ) روز ها برادرانم کجا می روند ؟ جواب دادم (گوسفندان را به صحرا می برند ) گفت : برای چه مرا با خود همراه نمی برند ؟ مادر گفت : (مایلی بروی ) جواب داد : ( بلی ) صبح فردا پیغمبر را شست و شو کرد ، به موهایش روغن زد ، به چشمانش سرمه کشید و یک مهره یمانی که در نخ کشیده بود برای محافظت او به گردنش آویخت حضرت محمد صلی الله علیه و آله مهره را از گردن کند و گفت : مادر ، خدای من همواره با من است ، نگهدار و حافظ من است
( کتاب کودک مرحوم فلسفی ، ج دوم ص ۱۸۰ به نقل از بحارالانوار ج ۶ ص ۹۲ )
نتیجه این که از این مهره ها کاری ساخته نیست آن که قادر است ما را حفظ کند خداست .
دعای ابوحمزه ثمالی با این جمله شروع می‌شود ( خدایا ما را با عقوبتت ادب نکن ، خدایا ما را با مکر و ترفندت ( حیله ات ) ادب نکن ) مفهومش این است که خسارت ها ، گرفتاری ها از جانب خداست .
نتیجه این که مسئله را باید با روش صحیح حل کرد ، انتخاب راه حل اشتباه ، حاصل نتیجه گیری غلط در انتخاب راه حل صحیح است ، اگر خسارتی پیش می آید ، علت را باید در خود جستجو کرد این که دیگران را متهم کنیم بگوئیم چشم دیگران زخم ایجاد کرد انتخاب راه حل صحیح در روش امور زندگی نیست ، اگر هر خسارتی را از چشم دیگران دیدیم آرامش در زندگی را از دست می دهیم چون ناخواسته در هر لحظه زندگی نگرانیم مورد چشم دیگران قرار بگیریم و روابط اجتماعی مان دچار اشکال می‌شود زیرا بد بینی ایجاد شده ، و جالب این که ممکن است خود ، خودمان را چشم کنیم ، از خسارت آن چگونه می خواهیم فرار کنیم !!؟ لذا چند نکته در سبک زندگی صحیح توصیه شده :
1- دادن صدقه
بدانیم : صدقه همیشه دادن مال نیست ، گاهی ممکن است سلام به دیگری یا جویای حال دیگران شدن هم صدقه محسوب شود ۰
2- دعا
در عالمی که خدا حاضر است و از رگ گردن به ما نزدیکتر است
و نحن اقرب الیه من حبل الورید ( سوره ق آیه ۱۶ )
{ و ما از رگ گردن به او نزدیکتریم }
در دعای مشلول می خوانیم :
{ یا شفیق ، یا رفیق ، فکنی من حلق المضیق، واصرف عن کل هم و غم و ضیق واکفنی شر ما لا اطیق و اعنی علی ما اطیق }
(یعنی ای مهربان ، ای رفیق ، آزادم کن از حلقه های تنگ ( روزگار ) و بگردان از من هر غم و اندوه و فشاری را و کفایت کن مرا از هر چه طاقتش را ندارم و یاریم کن بر آنچه طاقتش را دارم .)
گاهی مواجهه با شرایط سخت برای انسان مقدر شده که هیچ گونه ارتباطی با حسادت دیگران ندارد ، امام باقر علیه السلام فرمود :
{الدعا یر القضا و قد ابرم ابراما}
یعنی دعا است که قضا درهم پیچیده را بر می گرداند ( اصول کافی ، باب دعا حدیث ششم )
امام حسین علیه السلام وقتی که آن شرایط بسیار سخت را پیش روی خود می دید ، روز عرفه در اول دعای عرفه فرمود :
{الحمدلله الذی لیس لقضائه دافع و لا لعطایه مانع}
( سپاس خدایی را که قضای او را دفع کننده ای نیست و عطایش را باز دارنده ای نیست )
دعای خیر پدر و مادر و همچنین نفرین آنان شرائط زندگی انسان را تغییر می دهد که نباید به حساب حسادت دیگران گذاشت ، خلاصه این که استغفار و ترک گناه ، دادن صدقه ، دعای خیر یا شر دیگران ، ورود درآمد های نا مشروع در زندگی ، توسل و تضرع به ساحت حضرات ائمه معصومین علیهم السلام ، مقابله با ظلم و دفاع از مظلوم ، می تواند در روند زندگی ما تاثیر گذار باشد ، همانطور که امام باقر علیه السلام رهنمون فرمودند :
با دعا می توان قضا درهم پیچیده را برگرداند .
در این که دعا در روند زندگی تاثیر گذار است اتفاق است ، فقط سوال در این است که چرا دعای ما مستجاب نمی شود ؟ در دعای ابوحمزه ثمالی می خوانیم :
{الحمدلله الذی لا ادعو غیره و لو دعوت غیره لم یستجب لی دعایی }
یعنی ( سپاس خدایی را که جز او فرا نخوانم و اگر غیر از او را بخوانم دعایم اجابت نفرماید )
و همچنین در تفسیر صافی از حضرت صادق علیه السلام نقل می کند که مردی به آن حضرت عرض کرد خداوند متعال می فرماید ادعونی استجب لکم ، و ما دعا می کنیم و خدا را می خوانیم و استجابت نمی شود برای ما ؟ آن حضرت فرمود : شما بعهد خود که با خدا دارید عمل و وفا نمی کنید تا خداوند متعال بعهد خود وفا کند ، خداوند می فرماید :
{اوفو بعهدی اوف بعهدکم }
(سوگند به خداوند هر گاه وفا می کردید به عهد خود خداوند متعال وفا می کرد بعهد خود)
( تفسیر روشن ج ۱ ص ۲۱۹ ذیل آیه ۴۰ سوره بقره )
البته بدانیم اصل تاثیر بعضی از چشم ها بر چیزی که می بینند ، که آن تاثیر را چشم زخم می نامند ، قابل انکار نیست ! و مقصود ما در این نوشتار آنست که چشم زخم مطابق روایات ، قابل پیشگیری به روش صحیح است .
از امام صادق علیه السلام روایت شده که فرمود : هر گاه بخواهید با هیئتی آراسته و چشمگیر از خانه بیرون روید معوذتین { قل اعوذ برب الفلق… } و { قل اعوذ برب الناس … } بخوانید تا چشمی در شما اثر نکند .
همچنین بیضاوی در تفسیر خود آورده : که در عصر پیامبر صلی الله علیه و آله در میان قبیله بنی اسد ، بد چشمانی بودند که چشمشان اثرات بخصوصی را در اشیاء می نهاد ، اینان تصمیم گرفتند که به چشم خویش پیامبر صلی الله علیه و آله را صدمه و زیانی برسانند که این آیه نازل شد
{ و ان یکاد الذین کفروا لیزلقونک بابصارهم لما سمعوا الذکر … }
( معارف و معاریف ج ۳ صفحه ۲۰۷۳ به نقل از بحار الانوار )
یعنی ( نزدیک است که کافران هنگامی که آیات قرآن را از تو می شنوند تو را با چشمان خود هلاک کنند و می گویند او دیوانه است )
( سوره قلم آیه ۵۱ و ۵۲ )
{ لیزلقونک از ماده زلق به معنی لغزیدن و بر زمین افتادن و کنایه از هلاکت و نابودی می باشد }
( تفسیر نمونه ج ۲۴ صفحه ۴۲۴ )
هم چنانکه پسران جعفر بن ابی طالب ، سفید چهره بودند در حدیثی می خوانیم که مادرشان ( اسما بنت عمیس ) خدمت پیامبر صلی الله علیه و آله عرض کرد : گاه به فرزندان جعفر چشم می زنند آیا ( رقیه ) ای برای آن ها بگیرم { منظور از ( رقیه ) دعاهایی است که می نویسند و افرادی برای جلوگیری از چشم زخم با خود نگه می دارند و آن را تعویذ نیز می گویند }
پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود ( آری ، مانعی ندارد ، اگر چیزی می توانست بر قضا و قدر پیشی بگیرید چشم زدن بود ) !
( تفسیر نمونه ج ۲۴ صفحه ۴۲۷ به نقل از تفسیر مجمع البیان ج ۱۰ صفحه ۳۴۱ )
و در حدیث دیگری آمده است که امیر مومنان علیه السلام فرمود : پیامبر صلی الله علیه و آله برای امام حسن و امام حسین ( رقیه ) گرفت و این دعا را خواند :
{اعیذ کما بکلمات التامه و اسما الله الحسنی کلها عامه ، من شر السامه و الهامه ، و من شر کل عین لامه ، و من شر حاسد اذا حسد}
یعنی( شما را به تمام کلمات و اسما حسنای خداوند از شر مرگ و حیوانات موذی ، و هر چشم بد ، و حسود آنگاه که حسد ورزد به خدا می سپارم ، سپس پیامبر صلی الله علیه و آله نگاهی به ما کرد و فرمود : اینچنین حضرت ابراهیم برای اسماعیل و اسحاق تعویذ نمود)
همچنین در نهج البلاغه نیز آمده { العین حق و الرقی حق } یعنی چشم زخم حق است و توسل به دعا برای دفع آن نیز حق است
( کلمات قصار جمله ۴۰۰ )
ذکر این نکته لازم است که هیچ مانعی ندارد این دعاها و توسل ها به فرمان خداوند جلو تاثیر نیروی مرموز نامرئی چشم ها را بگیرد همانگونه که دعاها در بسیاری از عوامل مخرب دیگر اثر می گذارد و آن ها را به فرمان خدا خنثی می کند
(تفسیر نمونه ج ۲۴ صفحه ۴۲۸ )
خلاصه این که چشم زخم از نظر عقلی امر محالی نیست ، در دنیایی که اشعه لیزر که شعاعی است نامرئی می تواند کاری کند که از هیچ سلاح مخربی ساخته نیست پذیرش وجود نیرویی در بعضی از چشم ها که از طریق امواج مخصوص در طرف مقابل اثر بگذارد چیز عجیبی نخواهد بود ، بسیاری نقل می کنند که با چشم خود افرادی را دیده اند که دارای این نیروی مرموز نامرئی چشم بوده اند ، و افراد یا حیوانات یا اشیایی را از طریق چشم زدن از کار انداخته اند ، لذا نه تنها نباید اصراری در انکار این امور داشت بلکه امکان وجود آن را از نظر عقل و علم پذیرفت ۰ در روایات اسلامی نیز تعبیرات مختلفی دیده می شود که وجود چنین امری را اجمالا تایید می کند .
انتشارات پیام مهدی عج در کنار دیگر ناشران موفق بوده ادعیه وارده از حضرات معصومین علیهم السلام را با خط و ترجمه زیبا و روان ارائه دهد تا در دست عموم علاقمندان قرار گیرد .
